آیا برنامه ریزی واقعا اهمیت دارد ؟
آیا واقعا برنامه ریزی برای کنکور آنقدر هم که می گویند اهمیت داد ؟
اهمیت برنامه ریزی برای کنکور و داشتن برنامه تحصیلی تا چقدر است !؟
در این مطلب علاوه بر بررسی دیدگاه انواع دانش آموزان و داوطلبان کنکور نسب به برنامه ریزی ، اهمیت داشتن یک برنامه درسی را از دید اساتید ، مشاورین و رتبه های برتر بررسی میکنیم.
حدود 20 سال از ورود واژه ی برنامه ریزی به فرهنگ کنکور می گذرد. در سال های دور که سطح دشواری کنکور به سختی امروز نبود و آموزشگاه ها و موسسات چندانی در حوزه کنکور وجود نداشت دانش آموزان با توجه به تجربیات خود و کمک معلمان مدرسه برنامه ریزی میکردند.
در چند سال اخیر با شدت یافتن رقابت در رشته های پرطرفدار، استفاده بهینه از زمان برای رسیدن به بهترین نتیجه اهمیت یافته چون داوطلبین زیادی ساعات بالایی را به مطالعه برای کنکور اختصاص میدهند پس لزوم برنامه ریزی برای استفاده مفید از زمان و بالا بردن کیفیت در کنار کمیت اهمیت یافته است.
در سال های اخیر برنامه ریزی محور اصلی فعالیت داوطلبان کنکور، مدارس و آموزشگاه ها شده است.
در حال حاضر برداشت های متفاوتی از برنامه ریزی درسی وجود دارد، همچنین الگوهای مختلف و بعضا متضادی از آن ارایه می شود که باید آنها را شناخت و بهترین شان را انتخاب کرد.
این مطلب قسمت اول از مجموعه مقالات « صفر تا صد برنامه ریزی » برای کنکور است برای دیدن سایر قسمت ها به آموزش برنامه ریزی مراجعه کنید.
چه کسانی از برنامه ریزی فرار می کنند ؟
1 – عده ی زیادی از کنکوری ها به دلیل آنکه درک درستی از برنامه ریزی ندارند یا احتمالا تجربه ی بدی از برنامه ریزی ( البته از نوع علط آن ) دارند، از برنامه ریزی به کل گریزانند.
خطا های رایج در برنامه ریزی کنکور
متاسفانه برنامه ریزی های اشتباه کاملا رایج بوده و همین امیر سبب بد بین شدن دانش آموزان نسبت به اصل برنامه ریزی شده.
برای نمونه برنامه های آماده تنها درصورتی قابل استفاده هستند که مطابق با خصوصیات و ویژگی های شخص داوطلب شخصی سازی شوند یعنی علاقه داوطلب به هر درس، سطح دانش، اطلاعات قبلی و میزان تسلط فرد به هر مبحث، بهترین مدت زمان بازه های مطالعاتی برای آن شخص و … را در برنامه ریزی برای کنکور مورد توجه قرار داد.
طبیعتا استفاده از برنامه ای که مطابق با خصوصیات شما و میزان علاقه و تسلط شما به مباحث تنظیم نشده نمیتواند با موفقیت انجام شود و تجربه ی بدی از برنامه ریزی داشتن را برای شما به ارمغان می اورد.
- عده ای از کنکوری ها فکر می کنند برنامه ریزی یعنی آن که یک نفر بیاید تعیین کند ، در چه ساعتی جه کاری را انجام دهند : ساعت ۷ از خواب پا میشم، 7 تا 7:30 نماز میخونم، یه مختصر ورزشی میکنم و صبحونه هم میل میکنم، ساعت 7:30 تا ۹ زیست میخونم 9 تا 9:30 استراحت و . . . ساعت ۱۰ شب میخوابم .
این نوع برنامه ریزی های بازاری و رایج ، شما را مانند یک آدم آهنی فرض می کند و شبانه روز شما را به بازه های زمانی مشخص تقسیم میکند که باید در آن، وظیفه ی مشخص شده را سر ساعت انجام دهید.
خیالتان را راحت کنم . این برنامه ریزی ها ، برنامه ریزی نیست. این برنامه ها به سرانجامی نمی رسند و موجب می شوند شما در نیمه های راه از خیر آن بگذرید و ترجیح دهید کارهای خود را بدون برنامه ادامه دهید. ( کافیه یه روز خوابت ببره و به جای 7 ، 9 پاشی اون موقع یا کل اون روز رو نمیخونی چون برنامت به هم ریخته یا کلا برنامه ریزی رو میذاری کنار!!! )
2. دلیل گریزان بودن بعضی دیگر از داوطلبین کنکور سراسری از برنامه ریزی، تجربه ی تلخ عملی نشدن برنامه های نوشته شده به دلیل غیر معقول بودن حجم و ساعت مطالعاتی اختصاص یافته به دروس است.
مثال : فردا شنبه است و سارا تصمیم گرفته شروعی رویایی داشته باشد، میانگین ساعت مطالعه روزهای گذشته سارا کمتر از 3 ساعت بوده اما اون در برنامه اش برای فردا 8 ساعت را به مطالعه منابع کنکور اختصاص داده است.
جالب تر آنکه سارا فردا تا ساعت 3 ظهر در مدرسه کلاس دارد. سارا طبق قولی که به خود داده بود به محض رسیدن به خانه مطالعه را شروع کرد اما چون عادت به مطالعه بیشتر از 3 ساعت نداشت ساعت به 9 شب نرسیده دچار خستگی و خواب آلودگی شد در حالی که هنوز یک سوم از برنامه اش را عملی نکرده بود
طبیعی بود که سارای قصه ی ما در اجرای این برنامه که چندان منطقی نبود با شکست مواجه شود.
3 . عده ای دیگر از دانش آموزان به جای « برنامه ریزی » ، به دنبال « برنامه روزی » هستند . آنها چون اصول برنامه ریزی طولانی مدت را نمی دانند، ترجیح می دهند برنامه ی هر روز را در همان روز تعیین کنند .
در بهترین حالت با این نوع برنامه ریزی میتوان از پس تمرینات و تکالیف معلمان برآمد ولی برنامه ریزی صرفا روزانه بدون در نظرگرفتن برنامه کوتاه مدت و میان مدت پاسخگوی موفقیت در آزمون های آزمایشی و کنکور نیست.
مسلم است که با این روش نمی توان امکان بهره وری از وقت و سایر توانایی ها را افزایش داد چون برنامه ریزی هفتگی و میان مدتی وجود نداشته تا بازه های مرور مناسب در نظر گرفته شود از طرفی به خاطر نداشتن دید کلی این امکان بسیار محتمل است که زمان بیش از حدی به مباحث اختصاص دهید و به عنوان مثال در آزمون های آزمایشی به بودجه بندی دو یا سه هفتگی آزمون نرسید و بسیاری از مطالب نخوانده باقی بماند.
4. گروهی از بچه ها تصور می کنند، برنامه ریزی «اتلاف وقت» است. به نظر آن ها درس خواندن دیگر این همه « صغری و کبری چیدن » ندارد! باید کتاب را باز کرد و خواند و تست زد و در یک کنکور آزمایشی هم شرکت کرد.
ما هم موافقیم که درس خواندن پیچیده نیست؛ ولی اصولی دارد که باید آنها را دانست. به هر حال این گروه هم، دیر یا زود و در اواسط سال به ضرورت برنامه ریزی بی خواهند برد.
5 . گروهی از دانش آموزان درسخوان تصور می کنند، خودشان به اندازه ی کافی خوب درس می خوانند و نیازی ندارد که با روش دیگری آشنا شوند و براساس آن برنامه ریزی کنند.
بله ! ماهم قبول داریم که هیچ فردی به اندازه ی خودتان با توانایی ها، نقاط ضعف و قوت و روحیات شما آشنا نیست. و به همین دلیل است که میگوییم بهترین برنامه، برنامه ای است که خود فرد یا مشاوری که با خصوصیات و وضعیت تحصیلی وی آشنا باشد تدوین کرده باشد.
اگر در کنار این شناخت از خود تجربه و اطلاعات کافی هم داشته باشید، قطعا به بهترین برنامه ریز تبدیل خواهید شد. واقعیت آن است که شما هم در بسیاری از موارد برای تصمیم گیری ، به تجربه و اطلاعات دیگران نیاز دارید.
برای نمونه هنگام انتخاب رشته، عاقلانه عمل می کنید و به سراغ اساتید و مشاوران می روید. بنابراین به طورناخودآگاه از تجربه ی دیگران استفاده می کنید و آن ها را در تصمیم سازی خود شرکت می دهید ولی تصمیم گیری نهایی را خودتان انجام می دهید.
پس تفاوتی بین دانش آموز قوی یا ضعیف نیست. همه به این اطلاعات و روش ها نیاز دارند.
فراموش نکنید حتی قهرمان شنا هم ممکن است در دریا غرق شود. شنا کردن در دریا ( بخوان کنکور ) با استخر ( بخوان مدرسه ) خیلی باهم فرق دارند، یک شاگرد خوب مدرسه الزاما نمی تواند یک شاگرد! خوب کنکوری باشد.
یادتان باشد که روش پیشنهادی ما برای برنامه ریزی یک روش کاربردی است. این روش عوامل لازم برای تصمیم گیری درست را در اختیار شما قرار می دهد ولی برای شما تصمیم نمی گیرد.
به قول معروف به جای ماهی دادن ( بخوان برنامه آماده ) ، ماهیگیری ( بخوان برنامه ریزی سخصی ) بادتون میده.
از طرف دیگر شما می توانید روش های خوب خود را با روش های دیگری که از دل تجربه ی داوطلبان موفق بیرون آمده و امتحان خود را پس داده است، تلفیق کنید. با این روش دیگر آزمون و خطایی هم در کار نخواهد بود.
6- گروه دیگر دوست ندارند تحت عنوان «برنامه ریزی»، توسط دیگران امر و نهی و کنترل شوند. آنها حق دارند؛ چون هیچ کس دوست ندارد کنترل شود. هر کسی ویژگی های منحصر به فرد خود را دارد و حق دارد طبق روحیات و علاقه خودش برنامه ریزی و کار کند.
البته سال آخر سال حساسی است و شرایط خاصی بر آن حکم فرماست. همواره برای هدایت کارها، ضرورت یک رهبر یا یک سرپرست درسی احساس میشود تا در مواقع لازم، کمک، هم فکری و راهنمایی کند.
7- آخرین گروه افراد گریزان از برنامه ریزی را افراد غیرفعال یا نامنظم تشکیل میدهند. آنها از اینکه مجبور شوند با برنامه و نظم کار کنند و این که ببینند درسی را نخوانده اند یا کم خوانده اند و آخر هفته باید خودشان را در آینه ای ارزیابی کنند، خوششان نمی آید.
شاید به نوعی هم از خودشان خجالت می کشند. آنها به جای بهبود عملکردشان، آینه را میشکنند و اصل برنامه ریزی را انکار می کنند.
ضعیف بودن مهم نیست؛ پنهان کردن ضعف ها و ضعیف ماندن اشکال دارد.
شما می توانید شجاع نباشید و با محدودیت ها و ضعف های خود تا مدتی روبرو نشوید. ولی بعد از اعلام نتایج، از اقوام گرفته تا دوستان و همکلاسی ها، همه می فهمند که شما کجا قبول شده اید و تا به حال چه کاره بودهاید.
بیایید از واقعیت ها فرار نکنیم! حالا کمی حوصله کنید تا به شما نشان بدهم که چرا واقعا برنامه ریزی لازم است و اهمیت برنامه ریزی برای کنکور چقدر است !
اهمیت برنامه ریزی
شاید فرمول معروف درس خواندن y = mx + c را بدانید. اگر C پایه ی درسی، X تلاش و m ضریب درستی کار ( برنامه ریزی ) باشد، y نتیجه ای است که از آنها به دست می آید و البته جمله ی mx بیش ترین نقش را در تعبین نتیجه (y) دارد.
البته از c هم نباید غافل شد هرچند اگر پایه ی درسی قوی هم نداشته باشیم، با تلاش بیش تر و برنامه ریزی مناسب می توانیم تا حدی c را جبران کنیم. همان طور که گفتم، mx اهمیت بیش تری دارد.
درس خواندن در سال آخر دبیرستان به دلیل اینکه همزمان به منظور آمادگی برای کنکور نیز هست، با درس خواندن در سال های قبل متفاوت است.
این تفاوت ها به قدری مهم هستند که ما را وادار می کنند به گونه ای دیگر فکر و برنامه ریزی کنیم. اگر به این تفاوت ها توجه نکنیم، مشکلات زیادی ایجاد میشود.
در سال های قبل، در یک سال تحصیلی، ۷ تا ۸ کتاب درسی را میخواندیم. ولی برای کنکور در همین یک سال، باید حدود ۲۱ تا ۳۲ کتاب را بخوانیم و تکالیفی چند برابر تکاليف مدرسه را انجام دهیم.
برای امتحانات مدرسه، نیاز به آمادگی از مدت ها قبل نداشتیم. یک یا دو روز کافی بود. اما چگونه میتوانیم این همه کتاب را با شیوه ی « شب امتحانی » قبل از کنکور بخوانیم و نتیجه ی خوب هم بگیریم این کار شدنی نیست. برای کنکور باید از مدت ها قبل خود را آماده کنیم.
برای کنکور لازم است مطالب را از مدت ها قبل بخوانیم و تا هنگام جلسه ی آزمون آنها را در حافظه ی خود نگاه داریم. پس رعایت فنون مرور در کنار مطالعه ی دروس جدید، اهمیت ببش تری پیدا می کند.
در سال های قبل، برنامه ی مطالعانی ما شامل یک برنامه و آن هم برنامه ی درسی مدرسه بود. اما برای کنکور اغلب لازم است چندین برنامه ی مطالعاتی مانند کنکور آزمایشی، کلاس کنکور و مدرسه را در کنار هم داشته باشیم و آنها را هماهنگ سازیم.
برای کنکور، اولویت و زمان بندی درس ها اهمیت زیادی دارد. باید مشخص کنیم که میخواهیم از دروس پایه شروع کنیم یا پیش دانشگاهی ؟ از عمومی یا اختصاصی؟ مطالعه ی آنها را چگونه هماهنگ کنیم و برای هر کدام چه میزان وقت در نظر بگیریم؟
وقتی قرار است در زمانی کوتاه، کارهای زیادی انجام دهیم و کارها هم تنوع زیادی دارند هماهنگی، ترتیب و زمان بندی آنها اهمیت بیش تری پیدا می کند. بدون برنامه ریزی و مدیریت زمان، کارایی چندانی نخواهیم داشت.
برنامه ریزی درس خواندن را آسان تر و روان تر می کند. ما را در درس خواندن حریص تر می کند و علاقه و انگیزه ی بیش تری ایجاد می کند. به زودی متوجه خواهید شد که برنامه ریزی، نقشی فراتر از هر کلاس و دبیری دارد و به فعالیت های شما جان می بخشد.
در قسمت های زیادی از این مقاله از مطالب کتاب « کنکورت را قورت بده » از انتشارات خیلی سبز استفاده شده
4 دیدگاه. دیدگاه تازه ای بنویسید
عالی بود
منتظر بقیه ش بمونیم؟؟
سلام تا قبل 27 تیر که آزمون ها کلید میخورن آموزش برنامه ریزی رو به صورت نسبی تکمیل میکنیم
سلام خسته نباشید وقتتون بخیر… من امسال سال آخر رشته انسانی هستم و کنکور دارم و به خاطر بعضی از مسائل نتونستم به رشته ای که دوست دارم برم خواستم یه سوال ازتون بپرسم که ببینم میشه امسال هم کنکورانسانی داد و هم ریاضی یا نه؟؟؟ و یک سوال دیگه که میشه از طریق رشته انسانی انتخاب رشته کرد و رفت به رشته مهندسی کامپیوتر ؟؟؟ ممنون میشم پاسخ بدید…